تاريخچه جرثقيلها
جرثقيلهاي اوليه كه حدود ۴۰۰۰ سال پيش و در تمدن مصر باستان براي جابهجايي آب مورد استفاده قرار ميگرفتند به شادوف بودند.
نحوه كار شادوف به اين صورت بود كه براي تعادل در يك طرف، وزنهٔ تعادلي و در انتهاي ديگر بازوي گردان كه آب يا كالا را جابهجا ميكردند قرار داشتهاست.
قسمتهاي تشكيل دهنده اين دستگاه چوبي عبارت بودند از:
يك تكيه گاه افقيدو تكيه گاه عمودييك بازوي گرداناستفاده از نمونههاي اوليه جرثقيل در ساير ملل نيز شايع بودهاست.
به عنوان مثال شواهد باستان شناسان بيانگر اين مطلب است كه شش قرن پيش از ميلاد مسيح يونانيان از وسايلي چوبي براي حمل وسايل سنگين استفاده ميكردند.
روميها نيز در ساختار جراثقال يونانيها تغييراتي ايجاد نموداند و از آن در ساخت و ساز استفاده ميكردند. جرثقيلهايي كه روميان از آن استفاده ميكردند به ترِدويل (en) معروف است.
در قرن شانزدهم ميلادي براي افزايش طول باربرداري جرثقيل، قسمت بازوي متحرك به قسمت بالابرنده يا بازوي اصلياضافه شد.
با انقلاب صنعتي استفاده از جرثقيلها براي حمل بار در بنادر رونق گرفت. در سال ۱۸۳۸ ويليام آرمسترانگ كارخانه دار و تاجر انگليسي جرثقيلي ساخت كه با قدرت آب كار ميكرد. يكي از جرثقيلهاي او توسط نيروي دريايي ايتاليا در سال ۱۸۸۳ مورد استفاده قرار گرفت. اين دستگاه تا اواسط دهه ۱۹۵۰ براي فعاليتهاي گوناگون استفاده ميشد و هنوز با گذشت چندين دهه در شهر ونيز ايستادهاست.
فعاليت اصلي جرثقيل، باربرداري و جابهجايي بار به صورت معلق در هوا به وسيله قلاب يا ساير تجهيزات مشابه است.جرثقيل سيار، جرثقيلي است كه مجهز به دكل يا بوم (و يا تجهيزات بوم برجي) بوده و قابليت راهپيمايي، بارگيري و تخليه را بدون استفاده از مسير ويژه يا تكيه گاهي براي پايداري خود دارا است.
شكستن دكل يك تاوركرين در اثر بلند كردن بار خارج از ظرفيتكاربرد جرثقيل در پروژههاي عمرانيكاربرد جرثقيلها در پروژههاي عمراني عموماََ عبارت است از:
بتن ريزي به ويژه در سازههاي بلند مرتبهاستفاده به عنوان بالابرتخليه و بارگيري مصالح و لوازمكمك به اجراي اسكلت بتنيبرپا نمودن اسكات فلزيانواع جرثقيل در اكثر پروژههاي عمراني جرثقيل برجي يا تاور كرين بيشترين استفاده را دارد.
جرثقيلهاي مرسوم امروزي عبارتاند از:
جرثقيل برجي يا تاوركرِين -
معمولاً در ساختمانهاي مرتفع مورد استفاده قرار ميگيرد و به سه صورت بر روي زمين نصب ميشود.جرثقيل سيار - به دو صورت ثابت با نصب جك (كفي يا بدون كفي، خودروبر و غيره) يا سيار كارگاهي (با بار) عمل ميكند.
جرثقيل سقفي -
در سالنهاي صنعتي، توليدي يا ساير خطوط (انبار، تعمير و غيره) در ارتفاع بر روي خطوط باربر كناري قابل نصب است و عموماً به دو شكل جرثقيل سقفي تك پل و جفت پل مورد استفاده قرار ميگيرد
.جرثقيل شناور
جرثقيل دروازهاي -
به دو صورت دروازهاي و نيم دروازهاي قابل استفاده است.
جرثقيل بازويي -
به دو صورت بازويي (ديواري) يا ستوني بازويي قابل استفاده در صنايع است.
جرثقيل آويز - درسالنها و مكانهاي با محدوديت ارتفاع و خطوط مونتاژ سري (خودروسازي و…) در ظرفيت تا ۵ تن قابل استفاده است.
جرثقيل خاص - بهصورت تركيبي از گروههاي قبلي استفاده ميشود و در موارد استفاده خاص مانند پشته كردن و غيره كاربرد دارد.طناب جرثقيلبه منظور بلند نمودن بار در كارگاهها، بسته به نوع فعالت از طنابهايي با جنسهاي گوناگون استفاده ميشود:
زنجير ساخته شده از آلياژ فولاديطناب سيمينايلونپلي استرالياف مصنوعيطناب فيبري طبيعي و مصنوعي